LEES DIT ALSJEBLIEFT GOED DOOR

LEES DIT ALSJEBLIEFT GOED DOOR
25 juli 2022 Joyce de Ruiter

Lees dit goed door en never nooit vergeten: legionella

Eindelijk: op vakantie! Onze vader had wekenlang naar leuke hotelletjes gezocht en een mooie reis met onze moeder uitgestippeld door Italië en Frankrijk. Een voorproefje van de vele reizen die ze nog samen wilden maken. Onze vader geniet intens van zijn pensioen en sociale leven: fithockey, voetbal, een schildercursus en niet te vergeten, zijn gezin en vooral zijn kleinkinderen waar dag en nacht voor klaar staat. Kortom: Een vitale man die midden in het leven staat en houdt van ‘het goede leven’.
Onze moeder gaat over 1,5 jaar met pensioen en dan hebben ze meer tijd om samen van hun vrije tijd te genieten. Dachten ze…

Onze ouders gingen op vakantie en namen mee…

Ze reisden met de auto van hotel naar hotel. Bij aankomst even opfrissen met een douche en dan op zoek naar een restaurant: het grote genieten kon beginnen.
Na een heerlijke vakantie gingen ze weer naar huis. Wij waren, zoals ieder jaar, opgelucht dat ze weer veilig thuis waren gekomen en niet betrokken geraakt in een auto-ongeluk waar je altijd zulke horrorverhalen over hoort. We planden een etentje voor het aankomende weekend om alle mooie vakantieverhalen te horen.
Van dat etentje is het nooit gekomen.

De eerste symptomen

De dag na thuiskomst voelde onze vader zich niet zo lekker. Hij was extreem vermoeid en ging al vroeg naar bed. ‘Wellicht was de autorit toch wat te inspannend.’
In de drie dagen daarna voelde hij zich zieker worden, maar eerst dachten we allemaal nog: ‘een griepje opgelopen, even uitzieken’. Hij kreeg flinke koorts maar die was ook opeens weer weg. Hij begon ook wat te hoesten, maar de corona test was negatief. Toen hij wat verward werd en ook kortademig gingen ze naar de huisarts. Die deed diverse tests en concludeerde: een longontsteking. Met een antibioticakuur zou het vast snel beter gaan.
Maar de dag erna ging het niet beter en hij werd steeds verwarder, dus toch terug naar de huisarts. Z’n urine werd op kweek gezet omdat deze wat afwijkingen vertoonde (dit kon de verklaring zijn voor zijn verwardheid, ook wel Delier genoemd) Zijn saturatie -zuurstofgehalte in het bloed- zat nog niet onder een bepaalde grenswaarde, dus hij mocht weer terug naar huis met andere antibiotica in de hoop dat die aan zou slaan. De huisarts gaf voor de zekerheid een saturatiemeter mee zodat onze moeder dit zelf in de gaten kon houden. Nog geen 2 uur later bleek zijn saturatie extreem te zijn gedaald en stond binnen no time de ambulance voor de deur. Voor we het wisten lag hij op de Intensive Care en moesten ze hem die avond zelfs in coma brengen om hem te kunnen beademen en lag hij te vechten voor zijn leven.
Nog geen 3 weken geleden wensten wij onze vader een fijne vakantie en nu zagen we hem aan meer slangen en apparaten dan we op 2 handen konden tellen.
Hij bleek een legionellabesmetting te hebben opgelopen in de ergste vorm. Hij had een zware longontsteking, zijn linkerlong was voor 80% aangetast. Als reactie hierop was zijn lichaam in shock geraakt en functioneerden o.a. zijn nieren niet meer.

Na 2,5 week tussen hoop en vrees te hebben geleefd is onze vader in onze armen overleden. Overlijden door (mogelijk) een douche tijdens je vakantie, je verzint het toch niet?!

“Overlijden door (mogelijk) een douche tijdens je vakantie, je verzint het toch niet?!”

We zijn nog in shock en vol ongeloof hoe dit heeft kunnen gebeuren. Maar naast het intense rouwproces voelen wij als familie ook de urgentie dat er meer bekendheid komt over wat legionella inhoudt en nog belangrijker: hoe je een besmetting met deze onzichtbare sluipmoordenaar kunt voorkomen.
En heel eerlijk, ook wij hadden tot nu bijna geen idee van legionella. Dus lees dit alsjeblieft goed door en never nooit vergeten.

Wat je moet weten over legionella en legionellalongontsteking (veteranenziekte)

Allereerst: legionella is iets heel anders dan salmonella waar het vaak mee verward wordt.
De legionellabacterie zit in water en als water stilstaat kan dit oplopen tot een schadelijke hoeveelheid, vooral bij omgevingstemperaturen hoger dan 25 graden. Het drinken van besmet water levert geen risico op, het inademen van de nevel wel. Een legionellabesmetting is ook niet overdraagbaar van mens op mens.

Het duurt zo’n 2-10 dagen voordat iemand ziek wordt na besmetting, maar meestal na 4-6 dagen.
Symptomen van een legionellabesmetting kunnen zijn: hoge koorts, koude rillingen, verwardheid, kortademigheid, braken, diarree, spierpijn, hoofdpijn, hoesten en vermoeidheid. Symptomen waarbij we nu vooral een coronabesmetting vermoeden maar dat hoeft dus niet altijd het geval te zijn.

Voorzichtigheid is vooral geboden bij ouderen, mensen met een slechte gezondheid of rokers. We hebben wel eens beweringen gehoord dat mannen vatbaarder zouden zijn dan vrouwen maar dit is ontkracht door de intensivist van de IC. Volgens het RIVM neemt het aantal ernstig zieken met een legionellalongontsteking flink toe, de laatste jaren oplopend tot zo’n 500 per jaar. Het risico op overlijden is dan tussen de 5 en 25 procent, maar zelfs als iemand niet overlijdt kan het heel lang duren voordat die is hersteld of levenslange beperkingen aan overhouden.

In Nederland hebben we de luxe van over het algemeen goed gezuiverd water maar toch kan dit binnen een week al mis gaan. In andere landen kan dit korter zijn. Dit alles is ook afhankelijk van de kwaliteit van de leidingen en de temperatuur.

Voorkom inademing van de nevel

Het is dus belangrijk om te voorkomen dat je de nevel inademt. Het gevaar zit vooral bij stilstaand water als het warm is of water dat onbedoeld een tijd wordt opgewarmd door bijv. de zon of een lamp (dit wordt ook wel een hotspot genoemd). Het gevaar hiervan is dat vanaf 25-50 graden de bacterie zich nog makkelijker kan vermenigvuldigen. Vanaf 50 graden zal de bacterie langzaam afsterven. Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller de afsterving zal plaatsvinden.

Hoe je het risico op een besmetting kunt verkleinen

  • Kom je aan op je vakantiebestemming of weer thuis? Laat het water uit alle kranen meerdere minuten goed doorspoelen terwijl je de ruimte goed ventileert en zelf niet in de ruimte blijft. Dit geldt voor zowel warm en koud water. Het grootste gevaar zit met name in de aerosolvormende tappunten zoals de douchekop en de sproeikop van de tuinslang.
    Om verneveling te voorkomen kun je de kraan of douchekop onder water in een emmer houden of er een washandje overheen plaatsen.
  • Laat altijd het water uit je tuinslang of hogedrukspuit lopen wanneer je de kraan dichtdraait.
  • Bij warme (bubbel-)baden zoals een jacuzzi in de tuin moet het bad goed gereinigd en doorgepompt worden en het liefst iedere week het water verversen. Gebruik voldoende desinfectiemiddel volgens voorschrift.
  • Watervernevelaars kun je het beste iedere dag opnieuw vullen met afgekoeld gekookt (=steriel) water. Je ziet deze vernevelaars ook steeds meer op terrassen in de horeca voor verkoeling tijdens hete zomerdagen. Het maakt niet uit of deze zijn aangesloten op een leidingwaterinstallatie of een reservoir, dit kan beide een gevaar vormen. Een correcte installatie en goed beheer en onderhoud zijn dan ook van groot belang voor de veiligheid.
  • Tijdens je keuze voor een accomodatie kun je vooraf informeren (en anders bij aankomst) op welke wijze zij met legionellapreventie omgaan. Deze vraag is voor de meeste partijen nieuw, mede omdat zij hier zelden mee geconfronteerd worden. Dit zal ook bijdragen aan de bewustwording van de preventie door de accomodatie.

“Laat het water uit alle kranen minuten lang doorstromen waarbij je verneveling voorkomt en de ruimte goed ventileert.”

Legionella komt niet alleen voor in leidingwater maar denk ook aan koeltorens, sproei-installaties, afvalwaterzuiveringsinstallaties, sierfonteinen of bijv. de wasstraat. Dit maakt het ook een onzichtbaar gevaar waar we allemaal niet bewust van zijn.

Je hoeft nu niet paranoia te worden bij alles wat met water te maken heeft, al is dat vooral een ‘note to self’ nu wij een van de meest dierbare personen in ons leven hieraan zijn verloren.
Maar toch, wees alert! Vooral als iemand ziek wordt met griepachtige klachten tijdens of na z’n vakantie, want zoals de intensivist tegen ons zei: “dit is het ‘klassieke verhaal’ van een legionella infectie”.
Bij twijfel: raadpleeg altijd een (huis-)arts, ook in het buitenland.

Laat het overlijden van onze man, vader en opa niet helemaal zinloos zijn en met dit verhaal nieuwe besmettingen worden voorkomen. Vertel dit aan iedereen die je tegenkomt en help mee de awareness te vergroten.

Better safe than sorry.

Dit artikel is geschreven met hulp van oud bestuursleden van Stichting Veteranenziekte.

Kijk voor meer informatie bijv. op de website van het RIVM, de Thuisarts of de Stichting Veteranenziekte.